โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวง

ความเป็นมาของโครงการ

บ้านน้ำแขว่ง หมู่ที่ 6 เดิมเป็นละแวกน้ำแขว่งและละแวกท่าควาย ได้แยกหมู่บ้านมาจากบ้านน้ำอูน หมู่ที่ 1 บรรพบุรุษได้เข้ามาอาศัยอยู่พร้อมกับบ้านน้ำอูนประมาณสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ประชากรที่อพยพมาอาศัยอยู่ครั้งแรกเป็นคนไทยเหนือและเป็นคนไทยเชื้อสายขมุ บางส่วนย้ายถิ่นฐานมาจากอำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา บริเวณบ้านน้ำแขว่งมีคนบอกเล่าว่ามีความอุดมสมบูรณ์ด้วยป่าไม้นานาพันธุ์ แถวละแวกท่าควายในอดีตมีควายป่าจำนวนมากและสัตว์ป่าอื่นๆ หลายชนิด ในบริเวณนี้จึงเกิดความสมดุลและอุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติ

สถานที่ตั้งของโครงการ

โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงน้ำแขว่งตั้งหมู่บ้านน้ำแขว่ง ตั้งอยู่ห่างจากอำเภอนาหมื่น เป็นระยะทางประมาณ 23 กิโลเมตร อยู่ห่างจากเมืองน่านเป็นระยะทางประมาณ 102 กิโลเมตร มีพื้นที่ประมาณ 7,538 ไร่ สภาพพื้นที่ทั่วไปของหมู่บ้านน้ำแขว่งตั้งอยู่บนเทือกเขาสลับซับซ้อนของเทือกเขาหลวง-พระบาง ความสูง ประมาณ 3๘๓ เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลาง พิกัด X 661219.00 Y 2o15439.00

กลุ่มบ้านเป้าหมายในการดำเนินงาน

ระดับการพัฒนา	ชื่อหมู่บ้าน	ครัวเรือนทั้งหมด	ครัวเรือนที่ได้รับการพัฒนา	ครัวเรือที่ได้การพัฒนาอาชีพ	จำนวนประชากร (คน)			พื้นที่ดำเนินการ
ระดับการพัฒนา	ชื่อหมู่บ้าน	ครัวเรือนทั้งหมด	ครัวเรือนที่ได้รับการพัฒนา	ครัวเรือที่ได้การพัฒนาอาชีพ	หญิง	ชาย	ทั้งหมด	ปีงบ 55-60
C	บ้านน้ำอูน	82	54	22	99	122	221	/
C	บ้านป่าซาง	55	1	1	61	66	127	61
C	บ้านนาหมอ	85	40	17	171	167	338	/
D	บ้านนาคา	95	-	-	173	180	353	62
C	บ้านวังน้ำเย็น	34	26	8	39	39	78	/
B	บ้านน้ำแขว่ง	73	65	56	96	96	192	/
C	บ้านนาม่วง	37	3	3	62	52	114	63
C	บ้านห้วยฮ่อม	119	11	11	474	462	936
รวม 8 หมู่บ้าน		580	200	118	1,175	1,184	2,359

สภาพพื้นที่ของโครงการ

สภาพพื้นที่ทั่วไปของพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงน้ำแขว่งมีระดับความราดชันสูง เนื่องจากพื้นที่ส่วนใหญ่ตั้งอยู่บนเทือกเขามีความสูงประมาณ 300-1,400 เมตรจากระดับน้ำทะเลปานกลางแหล่งน้ำเป็นน้ำผิวดินส่วนใหญ่เป็นลักษณะลำห้วย ที่มีน้ำไหลตลอดปีซึ่งสามารถใช้ประโยชน์ได้ แหล่งน้ำสำคัญที่ใช้ในพื้นที่คือลำห้วยห้านและห้วยน้ำแขว่ง ซึ่งเป็นลำน้ำสายหลักของหมู่บ้านแต่อยู่ต่ำกว่าพื้นที่ทางการเกษตรของหมู่บ้าน พื้นที่ทางการเกษตรส่วนใหญ่อยู่ตามไหลเขาและเดินทางค่อนข้างสะดวก

สภาพภูมิอากาศ

อุณหภูมิเฉลี่ย 30 องศาเซลเซียส

ต่ำสุด 9.69 องศาเซลเซียส

สูงสุด 37.81 องศาเซลเซียส

ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยต่อปี 114.50 มิลลิลิตร

แหล่งน้ำในพื้นที่โครงการ

แหล่งน้ำ รับน้ำจากลำห้วยห้านและห้วยน้ำแขว่ง

น้ำประปา จำนวน 1 แห่ง (ใช้ได้ 82 หลังคา 85 ครัวเรือน)

ฝายน้ำล้นคอนกรีต จำนวน 15 แห่ง

บ่อบาดาลชนิดสูบโยก จำนวน 1 แห่ง

ถังเก็บน้ำฝน จำนวน 50 แห่ง

บ่อบาดานใช้ปั๊ม จำนวน 1 แห่ง

สภาพเศรษฐกิจ

ประชาชน ร้อยละ 95 ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และร้อยละ 5 ประกอบอาชีพอื่นๆ คือ รับจ้าง งานหัตถกรรม ค้าขาย รับราชการ และหาของป่า โดยปลูกพืชหลัก คือ ข้าว และข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ มีการใช้สารกำจัดวัชพืช และปุ๋ยเคมีจำนวนมาก โดยมีพ่อค้าคนกลางนำเมล็ดพันธุ์ ปุ๋ย ยากำจัดวัชพืชมาจำหน่ายหรือลงทุนให้ก่อน และหักเงินคืนเมื่อรับซื้อผลผลิต มีการปลูกไม้ยืนต้นบางเล็กน้อย เช่น เงาะ มะม่วง มีบางรายปลูกต้นมะแข่นตามหัวไร่ปลายนา เลี้ยง วัวพันธุ์พื้นเมืองบางคนก็รับจ้างเลี้ยงและบางคนเลี้ยงของตนเอง มีการเลี้ยงไก่ เลี้ยงหมูพันธุ์พื้นเมืองทุกหลังคาเรือน เพื่อบริโภคในครอบครัว และทำพิธีกรรมต่างๆ ประชาชนมีรายได้เฉลี่ย 84,175 บาท ต่อครัวเรือนต่อปีและมีหนี สินทุกครัวเรือน (ข้อมูลรายได้ จปฐ. ปี 2559)

สภาพสังคมในพื้นที่โครงการ

สังคมชาวบ้านน้ำแขว่งเป็นชุมชนขนาดเล็ก ทำให้มีความใกล้ชิดกันของคนในชุมชนทุกคนในหมู่บ้านรู้จักกัน อีกทั้งยังเป็นสังคมเกษตรกรรมมี วิถีชีวิตในทางเดียวกัน สภาพ บ้านเรือน ความเชื่อ ศาสนา ประเพณี พิธีกรรมอันเดียวกัน ดังนั้นสภาพทางสังคมของคนในหมู่บ้านจึงมีไปใน ทางเดียวกันมีความสมัครสมานปรองดองกัน

สภาพสิ่งแวดล้อมในพื้นที่โครงการ

โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงน้ำแขว่ง มีพื้นที่ที่เป็นป่าโดยมากอีกทั้งพื้นที่บางส่วนยังเป็นป่าสมบูรณ์จึงทำให้ได้รับรองประกาศเป็นป่าสงวนแห่งชาติ เป็นแหล่งอนุรักษ์ป่าไม้
ต้นน้ำลำธารและสัตว์ป่า ที่สำคัญของหมู่บ้าน ซึ่งขณะเดียวกันทรัพยากรดินในพื้นที่โครงการขยายผลโครงการหลวงบ้านน้ำแขว่งมีลักษณะดินตื้นและลึก ปะปนกันไป ซึ่งดินตื้นจะพบตามพื้นที่ลาดชัน ส่วนดินลึกพบตามที่ราบต่ำและหุบเขา ความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างสูง

ข้อมูลทรัพยากรดิน

พื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงฯน้ำแขว่งมีลักษณะดินตื้นและลึกปะปนกันไปดินตื้นจะพบตามพื้นที่ลาดชัน ส่วนดินลึกพบตามที่ราบต่ำและหุบเขา ความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างสูงแต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็ขึ้นอยู่กับหินต้นกำเนิดของดิน การทำการเกษตร การอนุรักษ์ป่าไม้ และ อัตราการพังทลายของดิน

พื้นที่ป่าจำแนก	พื้นที่		ร้อยละ
พื้นที่ป่าจำแนก	ตารางกิโลเมตร	ไร่	ร้อยละ
พื้นที่อนุรักษ์ (โซน C)	11.24	7,023.83	93.17
พื้นที่ป่าเศรษฐกิจ (โซน E)	0.22	140.27	1.86
นอกขอบเขตป่าสงวนแห่งชาติ	0.60	374.81	4.97
รวม	12.06	7,538.91	100.00

โครงสร้างพื้นฐาน

บ้านน้ำแขว่ง ตั้งอยู่ห่างจากบ้านน้ำอูนซึ่งเป็นบ้านหลักเพียง 1 กิโลเมตร มีถนนลาดยางกว้าง 4 เมตรระยะทาง 2 กิโลเมตร ที่เหลือเป็นทางลูกลังเชื่อมต่ออำเภอนาหมื่นระยะทางรวม 27 กิโลเมตร

สถานศึกษา โรงเรียนและศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก รวมทั้งศูนย์การเรียนรู้ชาวไทยภูเขา (ศศช.)ตั้งอยู่ที่บ้านน้ำอูน

แหล่งบริการสาธารณะสุข มีสถานีอนามัยในหมู่บ้านและงมีเพียงอาสาสมัครสาธารณะสุขหมูบ้าน (อสม.) ประจำหมู่บ้านจำนวน 7 คน

ไฟฟ้า น้ำประปา และโทรศัพท์

ไฟฟ้า เข้าถึงทั่วหมู่บ้านโดยสายไฟฟ้า

น้ำประปา ใช้น้ำประปาจากลำห้วยห้าน ใช้กันทั้งหมู่บ้านทุกครัวเรือน

โทรศัพท์ มีโทรศัพท์สาธารณะใช้ของ TOT สัญญาณ DTAC และ AIS มีสัญญาณบางพื้นที่