ความเป็นมาของโครงการ
หมู่บ้านห้วยฮะ เมื่อครั้งก่อนได้ตั้งอยู่ที่บ้านหมากพริก ซึ่งมี 2 ชนเผ่า คือ ลีซอ และม้ง เนื่องจากเกิดปัญหา ทะเลาะวิวาทกันระหว่างชนเผ่า และขาดแหล่งน้ำในที่ทำการเกษตร ชนเผ่าม้งจึงอพยบย้ายลงมาทางตอนล่างของบ้าน หมากพริกซึ่งเป็นที่ตั้งบ้านปัจจุบันและตั้งชื่อบ้านว่า “บ้านห้วยฮะ” ซึ่งตั้งอยู่ระหว่างบ้านหมากพริกกับบ้านแกงหอม กะเหรี่ยง บ้านห้วยฮะมีเนื้อที่ทั้งหมดประมาณ 1,250 ไร่
สถานที่ตั้งของโครงการ
โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงบ้านห้วยฮะ เดิมตั้งอยู่ที่บ้านห้วยฮะ หมู่ที่ 3 ตำบลเมืองแปง อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน ปัจจุบันย้ายพื้นที่จัดตั้งศูนย์ปฏิบัติการฯที่ตั้งอยู่ที่ เลขที่ 567 บ้านแม่ยะน้อย หมู่ 4 ตำบลแม่ฮี้ อำเภอปาย จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยมีพื้นที่รับผิดชอบพื้นที่ดำเนินงานครอบคลุมเป้าหมายทั้งหมด รวม 10 หย่อมบ้าน ประชากร 3,094 คน 788 ครัวเรือน เป็นชนเผ่า ม้ง กระเหรี่ยง ลีซอ และลาหู่ มีที่ตั้งศูนย์ปฏิบัติงานโครงการ พิกัด UTM Zone 47N 451860E 2124887
กลุ่มบ้านเป้าหมายในการดำเนินงาน
การแบ่งหมู่บ้านในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงห้วยฮะ ตามระดับความสูง ดังนี้
1) หมู่บ้านที่มีระดับความสูงค่อนข้างต่ำ (ต่ำกว่า500 เมตร) จำนวน 1 หย่อมบ้าน
2) หมู่บ้านที่มีระดับความสูงปานกลาง (500-1,000 เมตร) จำนวน 2 หย่อมบ้าน
3) หมู่บ้านที่มีระดับความสูงมาก (มากกว่า 1,000 เมตร) จำนวน 4 หย่อมบ้าน
สภาพพื้นที่ของโครงการ
พื้นที่เป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน มีความลาดชันสูง มีที่ราบระหว่างหุบเขาระดับความสูงพื้นที่โครงการฯความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 1,015 เมตร อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย 31 องศาเซลเซียส และอุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 9 องศาเซลเซียส ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยตลอดปี 1,253.6 มิลลิเมตร
ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติแม่ปายฝั่งซ้าย-ตอนบน และอุทยานแห่งชาติห้วยน้ำดังและอยู่ในเขตชั้นคุณภาพลุ่มน้ำ1A และ1B ซึ่งเป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญชั้น 2 3 และ4 มีพื้นที่ทำกินอยู่ระหว่างที่ราบหุบเขาไปจนถึงที่ลาดชันตามภูเขา เป็นพื้นที่อยู่อาศัย 100 ไร่ และพื้นที่ทำการเกษตร 1,150 ไร่
ข้อมูลทรัพยากรดิน
ลักษณะดิน มีการระบายน้ำดีปานกลางเป็นดินลึกถึงลึกมาก ดินร่วนปนทรายถึงดินร่วนเหนียวปนทราย ความอุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติของดินอยู่ในระดับต่ำโดยทั่วไปมีความเหมาะสมสำหรับการทำการเกษตร
แหล่งน้ำในพื้นที่โครงการ
แหล่งน้ำตามธรรมชาติ 4 สาย ได้แก่ ห้วยฮะ ห้วยแกงหอม ห้วยช้อนเงิน และห้วยกว้างมีน้ำไหลผ่านหมู่บ้านตลอดปี และมีประปาภูเขาไม่มีระบบกรองน้ำ แหล่งน้ำเพื่อการเกษตรทำการเกษตรโดยการอาศัยน้ำฝน ฝาย และ บ่อน้ำตื้น
