ความเป็นมาของโครงการ
องค์การบริหารส่วนจังหวัดน่าน ได้มีหนังสือที่ นน.51003/2751 ลงวันที่ 21 ตุลาคม 2552 ขอเข้าร่วมโครงการขยายผลโครงการหลวง แต่เนื่องจากหมู่บ้านที่ขอเข้าร่วม คือ บ้านแสนสุข หมู่ที่ 9 มีขอบเขตไม่ชัดเจน โดยเป็นหมู่บ้านที่แยกมาจากบ้านขุนสถาน หมู่ที่ 3 ราษฎรเป็นเผ่าม้ง เป็นเครือญาติและมีพื้นที่การเกษตรกระจายอยู่ในเขตของทั้ง 2 หมู่บ้าน อำเภอนาน้อย ได้มีหนังสือที่ นน.0217.1/2320 ลงวันที่ 16 พฤศจิกายน 2552 แจ้งขอให้ทั้ง 2 หมู่บ้าน เข้าร่วมโครงการขยายผลโครงการหลวง วันที่ 30 พฤศจิกายน 2552 สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) ได้เข้าไปสำรวจพื้นที่เมื่อ ในการวิเคราะห์สภาพปัญหาและความต้องการและศักยภาพการพัฒนาโดยเบื้องต้น และจัดทำรายงานเสนอประกอบการพิจารณาเป็นพื้นที่โครงการขยายผลโครงการหลวงพื้นที่ใหม่ต่อไป
สถานที่ตั้งของโครงการ
สำนักงานตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 9 ตำบลสันทะ อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน พิกัดที่ : WGS84 UTM Zone 47 Q E 657841 N 2023815 โดยโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงขุนสถานอยู่ห่างจากสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง ระยะทาง 295 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทาง 4 ชั่วโมง อยู่ห่างจากจังหวัดน่าน ระยะทาง 90 กิโลเมตร ใช้เวลาเดินทาง 1.30 ชั่วโมง อยู่ห่างจากอำเภอนาน้อย ระยะทาง 38 กิโลเมตร โดยเส้นทางคมนาคมเป็นถนนลาดยางทั้งหมด
กลุ่มบ้านเป้าหมายในการดำเนินงาน
สภาพพื้นที่ของโครงการ
พื้นที่ลุ่มน้ำที่มีหมู่บ้านตั้งอยู่ มีพื้นที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ ซึ่งป่าที่ตั้งอยู่ฝั่งขวาแม่น้ำน่านตอนใต้ อยู่ในเขตพื้นที่ป่าอนุรักษ์โซน C ทั้งหมดสภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปจะมีภูเขาสูงมีที่ราบน้อยมีระดับความสูงตั้งแต่ 700 - 1,726 เมตร มีจุดสูงสุดอยู่ทางตอนใต้ของพื้นที่และค่อยๆ ลาดลงไปทางตอนเหนือของพื้นที่ ระดับความสูงของบ้านขุนสถานอยู่สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 1,240 เมตร และบ้านแสนสุขอยู่สูงจากระดับน้ำทะเลปานกลาง 1,160 เมตร ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าฝั่งขวาแม่น้ำน่านตอนใต้ ชั้นลุ่มน้ำ ชั้นคุณภาพลุ่มน้ำ 1A และ 2
สภาพภูมิอากาศ
ลักษณะภูมิอากาศของทั้ง 2 หมู่บ้าน แบ่งออกเป็น 3 ฤดูกาล คือ
ฤดูฝนระหว่างเดือนพฤษภาคม - ตุลาคม มีปริมาณน้ำฝนรายปี 1,263 มิลลิเมตร
ฤดูหนาวระหว่างเดือนพฤศจิกายน- กุมภาพันธ์ อุณหภูมิเฉลี่ยต่ำสุด 20.16 องศาเซลเซียสในเดือนธันวาคม – มกราคม จะมีอากาศหนาวจัด
ฤดูร้อนระหว่างเดือนมีนาคม - เมษายน อุณหภูมิเฉลี่ยสูงสุด 32.34 องศาเซลเซียส
แหล่งน้ำในพื้นที่โครงการ
พื้นที่หมู่บ้านและที่ทำกินอยู่ในเขตลุ่มน้ำย่อยห้วยส้ม / ห้วยสถาน ลุ่มน้ำสาขาห้วยแห้ง ลุ่มน้ำหลักแม่น้ำน่าน มีพื้นที่อยู่ในเขตชั้นคุณภาพ ลุ่มน้ำ 1A ทั้งหมด มีแหล่งน้ำผิวดินที่สำคัญ คือห้วยส้ม เป็นน้ำสาขาของห้วยสถาน มีต้นกำเนิดอยู่ที่พื้นที่หมู่บ้านขุนสถานและบ้านแสนสุข มีทิศทางการไหลไปทางตะวันออกของพื้นที่ ไหลไปรวมกับลำห้วยน้อยใหญ่รวมเป็นห้วยสถาน ก่อนไหลวกไปทางเหนือและไหลลงสู่ห้วยน้ำแหง
สภาพเศรษฐกิจ
สภาพสังคมในพื้นที่โครงการ
โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงขุนสถาน มีพื้นที่รับผิดชอบ จำนวน 7 หมู่บ้าน คือในเขตตำบลสันทะ อำเภอนาน้อย จังหวัดน่าน จำนวน 6 หมู่บ้าน และในเขตตำบลเตาปูน อำเภอสอง จังหวัดแพร่ จำนวน 1 หมู่บ้าน ครอบคลุมประชากร 2 ชนเผ่า คือ ม้งและพื้นเมือง มีประชากร จำนวน 1,272 ครัวเรือน 6,658 คน โดยจำแนกตามช่วงอายุต่างๆ
สภาพสิ่งแวดล้อมในพื้นที่โครงการ
โครงสร้างพื้นฐาน
(1) หมู่บ้านมีไฟฟ้าใช้ มีโทรศัพท์สาธารณะใช้ มีสัญญาณมือถือ AIS DTAC และ True move มีสัญญาณเตือนภัยน้ำท่วม/ดินถล่ม จำนวน 1 แห่ง
(2) ถนนภายในหมู่บ้านเป็นถนนรากยางและถนนคอนกรีตทั้งหมด
(3) ถนนเข้าสู่พื้นที่การเกษตรเป็นถนนดินลูกรัง เข้า-ออกยากลำบาก
(4) ถังพักน้ำขนาด 270 ลูกบาศก์เมตร จำนวน 2 ถัง โดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากกรมทรัพยากรน้ำ
(5) ถังพักน้ำ ขนาด 150 ลูกบาศก์เมตร จำนวน 7 ถัง โดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากกรมชลประทาน
