โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวง สะเนียน

ความเป็นมาของโครงการ

ความเป็นมาของโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงสะเนียน สืบเนื่องจากเครือข่ายองค์กรชาวบ้านที่มีอยู่ในพื้นที่จังหวัดน่าน (เครือข่ายทรัพยากรป่าไม้ชุมชนและเครือข่ายเกษตรกรรมยั่งยืน) ได้เล็งเห็นสถานการณ์ปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมบนพื้นที่สูงในจังหวัดน่าน จึงร่วมกับมูลนิธิโครงการหลวงและบริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) ส่งเสริมและพัฒนาการเกษตรเชิงอนุรักษ์บนพื้นที่สูงเพื่อฟื้นฟูและอนุรักษ์ทรัพยากรดินที่เสื่อมโทรมจากาการทำการเกษตรพื้นที่สูงโดย บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) โดยได้ขออนุมัติคณะทำงานปลูกหญ้าแฝกมูลนิธิโครงการหลวงเพื่อส่งเสริมกิจกรรมดังกล่าวในการประชุมคณะทำงานปลูกหญ้าแฝก  มูลนิธิโครงการหลวงเมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2549 และที่ประชุมได้มีมติให้ส่งเสริมการปลูกพืชเพื่อเป็นรายได้แก่ครอบครัว ควบคู่ไปกับการปลูกหญ้าแฝกด้วย เพื่อเกิดประโยชน์แก่เกษตรกรอย่างยั่งยืนโดยมูลนิธิโครงการหลวง (หม่อมเจ้าภีศเดช รัชนี) มอบให้สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) เข้าร่วมกับเครือข่ายจังหวัดน่านเพื่อดำเนินการ ดังกล่าว

สถานที่ตั้งของโครงการ

ที่ตั้ง:  ตำบลสะเนียน อำเภอเมือง จังหวัดน่าน

พิกัด:WGS84 UTM Zone 47Q  E 676583 N 2091264

มีอาณาเขตติดต่อดังนี้

ทิศเหนือ

ติดกับเขตพื้นที่

ต.บ่อ อ.เมืองน่าน จ.น่านและ ต.ขุนควร อ.ปง จ.พะเยา

ทิศใต้     

ติดกับเขตพื้นที่

ต.ถืมตอง อ.เมืองน่าน จ.น่าน และ ต.แม่ขะนิง อ.เวียงสา จ.น่าน

ทิศตะวันออก

ติดกับเขตพื้นที่

ต.ผาสิงห์ อ.เมืองน่าน จ.น่าน

ทิศตะวันตก  

ติดกับเขตพื้นที่

ต.สวด อ.บ้านหลวง จ.น่านและ ต.สระ อ.เชียงม่วน จ. พะเยา

กลุ่มบ้านเป้าหมายในการดำเนินงาน

โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงสะเนียน มีกลุ่มบ้านเป้าหมายในการดำเนินงาน ทั้งหมด 14 หมู่บ้าน

สภาพพื้นที่ของโครงการ

พื้นที่เป็นที่ราบตามไหล่เขา ระดับความสูง 320 - 400 เมตรจากระดับน้ำทะเลปางกลางตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าน้ำยาว-น้ำสวด  ในเขตป่าอนุรักษ์ โซน Cอยู่ในชั้นคุณภาพลุ่มน้ำชั้น 2

สภาพเศรษฐกิจ

ประชาชน ร้อยละ 95 ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และร้อยละ 5 ประกอบอาชีพอื่นๆ คือ รับจ้าง งานหัตถกรรม ค้าขาย รับราชการ และหาของป่า ทั้งนี้การเพาะปลูกเป็นแบบทำไร่หมุนเวียน โดยปลูกพืชหลัก คือ เงาะข้าวไร่ และข้าวโพดเลี้ยงสัตว์  มีการใช้สารกำจัดวัชพืช และปุ๋ยเคมีจำนวนมาก และทำพิธีกรรมต่างๆ เมื่อมีเวลาว่างจะรับจ้างปักผ้า คนหนุ่มสาวจะไปขายน้ำเต้าหู้ นอกหมู่บ้านจะส่งเงินมาให้กับพ่อแม่ทางบ้านช่วงเทศกาละกลับมาครั้งหนึ่ง

สภาพสังคมในพื้นที่โครงการ

ด้านสาธารณสุข มีหน่วยงานด้านสาธารณสุขตั้งอยู่ในชุมชน จำนวน 3 แห่ง มีพยาบาล และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข จำนวน 9 คน อัตราการมีและใช้ส้วมราดน้ำ ร้อยละ 100 และมีหอกระจายข่าวประจำหมู่บ้าน จำนวน 14 แห่ง

โครงสร้างพื้นฐาน

ไฟฟ้า ทุกหลังคาเรือนมีไฟฟ้าใช้ แต่จะพบปัญหากระแสไฟฟ้าขัดข้อง เมื่อเกิดฝนฟ้าคะนอง

น้ำอุปโภคและบริโภค ทุกหลังคาเรือนมีน้ำใช้โดยเป็นระบบประปาภูเขา แต่มีปัญหาในฤดูแล้งน้ำไม่เพียงพอ และไม่สะอาดเท่าที่ควร สำหรับระบบน้ำเพื่อการเกษตรพบว่าขาดแคลนเป็นอย่างมากเนื่องจากลำห้วยที่อยู่ระดับสูงกว่าหมู่บ้านเมื่อก่อสร้างฝายหรือระบบประปาภูเขาแล้วนำน้ำมาใช้ไม่เพียงพอเพราะต้นทุนน้ำมีน้อย และส่วนลำห้วยที่มีขนาดใหญ่มีปริมาณน้ำเพียงพอก็อยู่ต่ำกว่าระดับพื้นที่ทำการเกษตรและที่ตั้งชุมชน ถ้าจะนำน้ำขึ้นมาใช้ต้องมีเครื่องจักรหรือไฟฟ้าสูบขึ้นมาซึ่งตรงนี้มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง