โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวง

ความเป็นมาของโครงการ

เมื่อปี พ.ศ. 2549 มูลนิธิโครงการหลวงได้สนับสนุนให้การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย ดำเนินการฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์ของดินโดยการปลูกหญ้าแฝกร่วมกับชุมชนในท้องถิ่นตามโครงการปลูกหญ้าแฝกเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในวโรกาส ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี และได้มอบหมายให้สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูงดำเนินงานพัฒนาการเกษตรควบคู่กับการปลูกหญ้าแฝกเพื่อสนับสนุนให้ราษฎรมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น...

สถานที่ตั้งของโครงการ

ที่ตั้ง : บ้านปางมะโอ หมู่ที่ 9 ตำบลแม่นะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
พิกัด : E 489861 N 2131552

มีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

ทิศเหนือ	ติดกับเขตพื้นที่	ตำบลแม่นะ อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่
ทิศใต้	ติดกับเขตพื้นที่	ตำบลกึ้ดช้าง ตำบลอินทขิล อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
ทิศตะวันออก	ติดกับเขตพื้นที่	ตำบลแม่นะ อำเภอเชียงดาว ตำบลอินทขิล อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่
ทิศตะวันตก	ติดกับเขตพื้นที่	ตำบลเมืองคอง อำเภอเชียงดาว ตำบลกึ้ดช้าง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่

กลุ่มบ้านเป้าหมายในการดำเนินงาน

ลำดับ	กลุ่มบ้านหลัก	หมู่ที่	ตำบล	อำเภอ	จังหวัด	ความสูง	X	Y
1	ปางมะโอ	9	แม่นะ	เชียงดาว	เชียงใหม่	1058	489850	2131425
2	แม่แมะ	11	แม่นะ	แม่แตง	เชียงใหม่	755	487967	2136103
3	แม่ซ้าย	13	แม่นะ	เชียงดาว	เชียงใหม่	855	489267	2134203
4	ปางห้วยตาด	12	อินทขิล	แม่แตง	เชียงใหม่	890	491630	2130393
5	ปางเวียงด้ง	15	อินทขิล	แม่แตง	เชียงใหม่	1099	490715	2129266
6	ปางกื๊ด	16	อินทขิล	แม่แตง	เชียงใหม่	747	491847	2128710
รวม	6 กลุ่มบ้าน	6 หมู่บ้าน

สภาพพื้นที่ของโครงการ

หมู่บ้านปางมะโอเป็นหมู่บ้านหนึ่งที่ตั้งอยู่ชายขอบป่าต้นน้ำแม่ปิง สภาพภูมิประเทศเป็นหุบเขา ร่องห้วย และเทือกเขาสูงสลับซับซ้อน อยู่ในบริเวณดอยเชียงดาว ซึ่งเป็นส่วนรอยต่อระหว่างเทือกเขาผีปันน้ำกับถนนธงชัย มีความสูงจากระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 400 – 1,400 เมตร โดยจะมีระดับความสูงที่สุดทางด้านทิศตะวันตกและค่อยๆ ลาดลงไปทางทิศตะวันออกของพื้นที่ลุ่มน้ำ พื้นที่ที่มีความสูงชันมาก และสูงชันปานกลางคิดเป็นร้อยละ 48.19 และร้อยละ 35.86 ตามลำดับ และมีพื้นที่ราบเรียบถึงค่อนข้างเรียบ คิดเป็นร้อยละ 15.95 ของพื้นที่ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่แตง ชั้นลุ่มน้ำ ส่วนใหญ่อยู่ในชั้นคุณภาพลุ่มน้ำ 1A คิดเป็นร้อยละ 66.70 รองลงมาเป็นพื้นที่ชั้นคุณภาพลุ่มน้ำ 2 คิดเป็นร้อยละ 25.71 ชั้นคุณภาพลุ่มน้ำ 3 คิดเป็นร้อยละ 3.58

สภาพภูมิอากาศ

สภาพภูมิอากาศโดยเฉลี่ยตลอดปี 21.9 องศาเซลเซียส โดยมีภูมิอากาศโดยเฉลี่ยสูงสุดอยู่ที่ 26.1 องศาเซลเซียส ในเดือน พฤษภาคม และมีภูมิอากาศโดยเฉลี่ยต่ำสุดอยู่ที่ 17.6 องศาเซลเซียส ในเดือน ธันวาคมและมกราคม

แหล่งน้ำในพื้นที่โครงการ

พื้นที่ลุ่มน้ำห้วยแก่งปันเต๊า อยู่ในพื้นที่ลุ่มน้ำปิงตอนบน แหล่งน้ำผิวดิน มีห้วยแก่งปันเต๊า เป็นห้วยสายหลักมีต้นกำเนิดมีจากภูเขาทางด้านทิศตะวันตก ลำห้วยมีทิศการไหลไปทางทิศตะวันออก ลำห้วยไหลผ่านกลุ่มบ้านปางกลาง บ้านปางใหม่ บ้าน ปางสามสบ บ้านแก่งปันเตา ก่อนไหลลงสู่แม่น้ำปิงทางทิศตะวันออก มีลำห้วยที่อยู่ข้างเคียงคือห้วยขุนแม่ซ้าย อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ ห้วยทรายขวาอยู่ทางทิศเหนือ และห้วยตาดอยู่ทางทิศใต้ ห้วยทายาก อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของพื้นที่ลุ่มน้ำห้วยปันเต๊า

มีแหล่งน้ำธรรมชาติที่สำคัญ คือ ลำน้ำห้วยหลวง และมีบ่อบาดาลสาธารณะจำนวน 1 บ่อที่ใช้ในชุมชน ในการดำเนินงานที่ผ่านมาได้มีการพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อการเกษตร โดยกรมชลประทานได้สร้างถังกักเก็บน้ำและบ่อเก็บน้ำจำนวน 4 บ่อ

สภาพเศรษฐกิจ

ประชากรในพื้นที่ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพหลัก คือการทำสวนเมี่ยงร้อยละ 40 กาแฟร้อยละ 25 ชาร้อยละ 15 ผักเฮือดร้อยละ 10 นอกภาคการเกษตรร้อยละ 7 อื่นๆร้อยละ 3 เช่น รับจ้าง หาของป่า ร้อยละ 3 ประชาชนรายมีได้เฉลี่ย ประมาณ 124,286 บาทต่อครัวเรือนต่อปี รายได้ส่วนมากมาจากการเก็บเมี่ยงและกาแฟ...

สภาพสังคมในพื้นที่โครงการ

กลุ่มบ้านในพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงปางมะโอ ทั้ง 6 กลุ่มบ้าน มีประชากรจำนวน 411 ครัวเรือน จำนวน 1,363 คน ประกอบด้วย 2 เผ่า คือ ไทยพื้นราบ และลาหู่
ด้านการศึกษาในชุมชน มีโรงเรียน 1 แห่ง และเปิดสอนตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาลถึงชั้น ป. 6 ประชากรมีระดับการศึกษาสูงสุดระดับปริญญาตรี โดยเฉลี่ยอยู่ที่ชั้นประถมปีที่ 6...

สภาพสิ่งแวดล้อมในพื้นที่โครงการ

พื้นที่ป่าไม้ในโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงปางมะโอ ทั้ง 6 หมู่บ้าน อยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว 36.1 ไร่ อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าเชียงดาว และป่าสงวนแห่งชาติแม่แตง มีพื้นที่รวมประมาณ 42,726.51 ไร่ อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติศรีลานนา 49.37 ไร่ และอยู่นอกเขตพื้นที่อนุรักษ์ 268.06 ไร่ ชุมชนบ้านปางมะโอ มีการดูแลรักษาป่าต้นน้ำเป็นอย่างดี มีพื้นที่ป่าต้นน้ำอยู่ในคุณภาพชั้น 1 จำนวน 40,870.43 ไร่ และชั้นคุณภาพลุ่มน้ำชั้น 2 จำนวน 2,210.36 ไร่

โครงสร้างพื้นฐาน

ทุกกลุ่มบ้านและหลังคาเรือนในพื้นที่ดำเนินงานของโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงปางมะโอ มีไฟฟ้าใช้จำนวน 6 ชุมชน แต่มีปัญหากระแสไฟฟ้าขัดข้องบ่อยเมื่อเกิดฝนฟ้าคะนอง มีน้ำอุปโภคและบริโภคทุกหลังคาเรือนโดยเป็นระบบประปาภูเขา แต่น้ำไม่สะอาดเท่าที่ควร ซึ่งจากการดำเนินงานที่ผ่านมาได้รับการพัฒนาแหล่งน้ำเพื่ออุปโภคและบริโภคจากหน่วยงานต่างๆแล้วบางส่วน เช่น การขุดบ่อน้ำบาดาลจำนวน 1 แห่ง ถังกักเก็บน้ำ 4 บ่อในพื้นที่หมู่บ้านปางมะโอ ได้รับการสนับสนุนจาก กรมทรัพยากรบาดาล ภาค 1 จังหวัดลำปาง และการสร้างฝายต้นน้ำจำนวน 5 ฝายและระบบส่งน้ำระยะทาง 1,600 เมตร ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากโครงการชลประทานจังหวัดเชียงใหม่